ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ, ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ και η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ

(English version follows below)

 

Εισαγωγή

Η Κύπρος βρίσκεται εν μέσω μιας σύνθετης και εντατικά μεταβαλλόμενης ενεργειακής πραγματικότητας. Η αυξανόμενη διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), η ανάγκη για ασφάλεια δικτύου, οι κοινωνικές πιέσεις για μείωση κόστους αλλά και τα σοβαρά ζητήματα υποδομών και νομοθεσίας, διαμορφώνουν ένα σκηνικό γεμάτο προκλήσεις αλλά και σημαντικές ευκαιρίες.

Τα πρόσφατα δημοσιεύματα από επίσημους φορείς και μέσα ενημέρωσης φέρνουν στην επιφάνεια κρίσιμα θέματα που αφορούν:

• Τη σταθερότητα και βιωσιμότητα του δικτύου.


• Τις περικοπές στην παραγωγή φωτοβολταϊκών.


• Την επέκταση της αποθήκευσης ενέργειας.


• Τις θεσμικές πρωτοβουλίες για την ιδιοκατανάλωση.


• Τις ανησυχίες για πυρκαγιές και την υπογειοποίηση καλωδίων.

Σε αυτή τη συγκυρία, είναι πιο σημαντικό από ποτέ να κατανοήσουμε τις πραγματικές διαστάσεις της ενεργειακής μετάβασης και να δούμε πού κατευθυνόμαστε ως κοινωνία, επενδυτές, επαγγελματίες και καταναλωτές.

 

(1) Ρυθμιστικές Εξελίξεις και Οικονομικές Πρωτοβουλίες – Τι αλλάζει το 2025

1.1 Αλλαγές στο πλαίσιο εγκατάστασης φωτοβολταϊκών

Το Υπουργείο Ενέργειας προωθεί τροποποίηση του πλαισίου αδειοδότησης και εγκατάστασης φωτοβολταϊκών με στόχο την ενίσχυση της ασφάλειας και τον έλεγχο της ποιότητας των εγκαταστάσεων. Οι αλλαγές αναμένονται να εφαρμοστούν από το φετινό καλοκαίρι. Οι τεχνικές λεπτομέρειες δεν έχουν ακόμη δημοσιοποιηθεί πλήρως, γεγονός που προκαλεί ανησυχία στον κλάδο για την ετοιμότητα εφαρμογής τους.

 

1.2 Τερματισμός χορηγιών για νέα Φ/Β και έμφαση στην αποθήκευση

Η Βουλή επεξεργάζεται πρόταση για τον τερματισμό των χορηγιών σε νέα οικιακά φωτοβολταϊκά και την ανακατεύθυνση των κονδυλίων προς την αποθήκευση ενέργειας. Παράλληλα, το Υπουργείο Ενέργειας προκήρυξε νέο σχέδιο χορηγιών για συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, το οποίο είναι ήδη διαθέσιμο στην επίσημη ιστοσελίδα του.

 

1.3 Νομοθετικές πρωτοβουλίες για τις ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις

Μετά την τραγωδία στη Λεμεσό, το νομοσχέδιο για τον έλεγχο ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων επανήλθε στο προσκήνιο και τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση, με στόχο τη θέσπιση υποχρεωτικών ελέγχων κάθε πέντε χρόνια. Το αναθεωρημένο πλαίσιο αναμένεται να έχει άμεσο αντίκτυπο στους επαγγελματίες του κλάδου.

 

1.4 Προσωρινή μείωση ΦΠΑ στο ηλεκτρικό ρεύμα

Εκδόθηκε το διάταγμα για μείωση του ΦΠΑ στο ρεύμα, με ισχύ από 2 Απριλίου 2025. Η μείωση αφορά συγκεκριμένες ομάδες καταναλωτών και έχει προσωρινό χαρακτήρα. Οι συντεχνίες συνεχίζουν να ασκούν πίεση προς το Υπουργείο Ενέργειας και τη ΡΑΕΚ για πιο ουσιαστικές παρεμβάσεις.

 

(2) Δυναμική και Περιορισμοί στην Παραγωγή Ηλιακής Ενέργειας

Η αυξημένη παραγωγή από φωτοβολταϊκά κατά τις ώρες αιχμής δεν μπορεί πάντα να απορροφηθεί από το ηλεκτρικό δίκτυο της Κύπρου. Το αποτέλεσμα είναι συχνές αποκοπές στην παραγωγή από τα οικιακά και επαγγελματικά φωτοβολταϊκά. Οι αποκοπές θα είναι μεγαλύτερες το 2025 λόγω έντονης ηλιοφάνειας, περιορισμένης ζήτησης και αδυναμίας του δικτύου να απορροφήσει την πλεονάζουσα παραγωγή. Οι επιχειρήσεις του κλάδου ζητούν θεσμικές αλλαγές ώστε να προστατευθούν οι επενδύσεις σε ΑΠΕ και να εξασφαλιστεί η δικαιοσύνη στην αγορά. Είναι απαραίτητες οι νομοθετικές τροποποιήσεις που θα επιτρέπουν εύρυθμη λειτουργία των ΑΠΕ και της αγοράς ηλεκτρισμού, καθώς και η θεσμική διασφάλιση της ιδιοκατανάλωσης.

Παράλληλα, το πρόβλημα του κορεσμού του δικτύου αναδεικνύεται σε κομβικό παράγοντα των αποκοπών. Οι αποκοπές παραγωγής φέτος αναμένονται μεγαλύτερες από το 2024. Η περιορισμένη δυνατότητα απορρόφησης ενέργειας από το σύστημα της ΑΗΚ οδηγεί στην ανάγκη αναβάθμισης της χωρητικότητας και στην επέκταση αποθηκευτικών μονάδων σε πάρκα και υποσταθμούς.

 

(3) Ανάγκη για Αποθήκευση Ενέργειας και Μετατόπιση Ζήτησης

Η αποθήκευση ενέργειας αποτελεί αναγκαίο συμπλήρωμα στις ΑΠΕ, επιτρέποντας την απορρόφηση και αξιοποίηση της παραγωγής όταν δεν υπάρχει άμεση κατανάλωση. Το Υπουργείο Ενέργειας παραχώρησε παράταση και νέες διευκολύνσεις για συστήματα αποθήκευσης ενέργειας και ΑΠΕ, στο πλαίσιο της προσπάθειας να σταθεροποιηθεί το δίκτυο.

Παράλληλα, συστάθηκε ειδική ad hoc ομάδα από το Υπουργείο και το ΕΤΕΚ για να καταθέσει προτάσεις μέτρων μετατόπισης ζήτησης. Ομάδα εργασίας θα εξετάσει μέτρα για αποφόρτιση του συστήματος κατά τις ώρες αιχμής, με στόχο τον εξορθολογισμό της κατανάλωσης και τη βελτιστοποίηση χρήσης των ΑΠΕ.

 

(4) Εξελίξεις σε Υποδομές και Έξυπνοι Μετρητές

Η αναβάθμιση του δικτύου είναι καθοριστική για την ενεργειακή μετάβαση. Η ΑΗΚ συνεχίζει την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών σε κατοικίες και επιχειρήσεις. Η εγκατάσταση έξυπνων μετρητών συνεχίζεται με εντατικούς ρυθμούς από την ΑΗΚ σε όλη την Κύπρο, με στόχο την ακριβέστερη παρακολούθηση και διαχείριση της κατανάλωσης. Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε και στο σχετικό άρθρο μας που είχαμε δημοσιεύσει στις 27/01/2025 (LINK).

Παράλληλα με την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών, το ζήτημα του ελέγχου αποκοπής παραγωγής μέσω συστήματος Ripple Control έχει τεθεί έντονα από επαγγελματίες του κλάδου, με στόχο τη διατήρηση της λειτουργικότητας των εγκαταστάσεων, ακόμη και όταν η παραγωγή υπερβαίνει τη ζήτηση.

«Αυτή τη στιγμή, ο ΔΣΜΚ μέσω του ΔΣΔ (ΑΗΚ) χρησιμοποιεί ένα ενιαίο σήμα ripple control για την αποκοπή της παραγωγής. Καμία εγκατάσταση – ακόμη και με αποθήκευση – δεν μπορεί να λειτουργήσει αυτόνομα, καθώς το υφιστάμενο σήμα δεν επιτρέπει διαφοροποίηση.»
— Απόσπασμα της επιστολής μας που είχαμε αποστείλει προς τον Σύνδεσμο Ηλεκτρ. Μηχανικών (Μαρ.2025)

Μια τέτοια αναβάθμιση θα επέτρεπε την τοπική κατανάλωση ενέργειας ακόμη και σε περιόδους αποκοπών, μειώνοντας τις απώλειες και προστατεύοντας τις επενδύσεις σε αποθήκευση και ΑΠΕ. Εκπρόσωποι βρίσκονται σε συνεννόηση με το Υπουργείο Ενέργειας, το ΕΤΕΚ και τη Διαχειριστική Αρχή του Συστήματος για το ζήτημα και αναμένονται εξελίξεις.

 

(5) Πυροπροστασία και Υπογειοποίηση Καλωδίων: Μέτρα Πρόληψης ενόψει καλοκαιριού

Η αυξανόμενη ένταση και συχνότητα των πυρκαγιών στην Κύπρο οδηγεί τις αρχές στη λήψη προληπτικών μέτρων και τεχνικών παρεμβάσεων στο δίκτυο ηλεκτροδότησης. Ένα από τα βασικότερα μέτρα που εφαρμόζεται πλέον από την ΑΗΚ είναι η υπογειοποίηση εναερίων γραμμών σε κρίσιμα σημεία. Η ΑΗΚ ξεκίνησε την υπογειοποίηση καλωδίων σε δασικές και ημιορεινές περιοχές, σε μια προσπάθεια πρόληψης πυρκαγιών ενόψει καλοκαιριού. Τα πρώτα έργα αφορούν περιοχές υψηλής επικινδυνότητας.

 

(6) Η Ιδιοκατανάλωση στο Προσκήνιο: Νομοθετική Θωράκιση και Ενεργειακή Αυτονομία

Με την αυξανόμενη εξάρτηση των κτηρίων από φωτοβολταϊκά συστήματα και αποθήκευση ενέργειας, η έννοια της ιδιοκατανάλωσης έχει αναδειχθεί σε θεμελιώδη αρχή της ενεργειακής μετάβασης. Οι εταιρείες του κλάδου ΑΠΕ ζητούν τη θεσμική διασφάλιση της ιδιοκατανάλωσης, ώστε να διατηρηθεί η επενδυτική εμπιστοσύνη και η τεχνική βιωσιμότητα των λύσεων καθαρής ενέργειας. Η ενσωμάτωση της ιδιοκατανάλωσης στο νομικό πλαίσιο δεν είναι μόνο ζήτημα δικαιώματος του καταναλωτή, αλλά και κρίσιμη παράμετρος για τη συνολική σταθερότητα και αποδοτικότητα του εθνικού ενεργειακού σχεδιασμού.

 

(7) Η προσέγγιση της Avalanche Design + Engineering

Στην Avalanche Design + Engineering, πιστεύουμε ότι η ενεργειακή μετάβαση είναι όχι μόνο αναγκαία, αλλά και η ευκαιρία για βιώσιμη ανάπτυξη, καινοτομία και κοινωνική υπευθυνότητα. Παρακολουθούμε συστηματικά τις εξελίξεις σε νομοθετικό, τεχνικό και επιχειρηματικό επίπεδο και θα καταγράφουμε όλες τις εξελίξεις σε αυτό την μεταβαλλόμενη ενεργειακή πραγματικότητα της Κύπρου.

---

CHALLENGES, INITIATIVES and WHAT LIES AHEAD

Introduction

Cyprus is currently navigating a complex and rapidly evolving energy landscape. The increasing penetration of renewables, the pressing need for grid reliability, mounting public pressure to reduce energy costs and the simultaneous challenges of infrastructure and regulation are shaping a critical moment of transformation — one filled with both risks and opportunities.

Recent updates from institutions and the media have brought to the forefront vital issues surrounding:

• Grid stability and sustainability.


• Restrictions in photovoltaic production.


• The expansion of energy storage systems.


• Regulatory steps towards enabling self-consumption.


• Wildfire risks and the push for underground cabling.

At this turning point, it is more important than ever to understand the true dimensions of Cyprus' energy transition and examine where we are headed — as a society, as professionals, as investors and as conscious consumers.

 

(1) Regulatory Changes and Financial Initiatives – What’s Changing in 2025

1.1 Revisions to the Framework for PV System Installations

The Ministry of Energy is promoting amendments to the licensing and installation framework for photovoltaic systems, aiming to enhance safety and quality control. The new measures are expected to take effect this summer. The technical implementation details have not yet been fully disclosed, raising concerns within the industry about the readiness of stakeholders to comply.

 

1.2 Termination of PV Subsidies and Emphasis on Storage

Parliament is reviewing a proposal to end grants for new residential PV installations and redirect available funds toward energy storage systems. At the same time, the Ministry of Energy has announced a new incentive scheme for battery energy storage systems.

 

1.3 Legislative Initiatives for Electrical Installations

Following the recent tragedy in Limassol, the bill regarding the inspection of electrical installations has resurfaced and is under public consultation. It aims to introduce mandatory inspections every five years. This revised framework is expected to have a direct impact on professionals in the sector, redefining responsibilities and safety standards.

 

1.4 Temporary VAT Reduction on Electricity Bills

A decree reducing VAT on electricity came into effect on April 2, 2025. The measure applies to specific consumer groups and is temporary in nature. Trade unions and social bodies continue to pressure the Ministry of Energy and CERA for deeper and more permanent reforms.

 

(2) Solar Energy Generation: Growth Meets Limitations

The increasing solar output during peak hours often exceeds the national grid’s capacity to absorb it. This results in frequent curtailments of generation, affecting both residential and commercial photovoltaic systems. Curtailments are expected to be even more significant in 2025 due to prolonged sunshine, low demand and the grid’s limited ability to absorb surplus energy. Industry stakeholders are calling for regulatory adjustments to protect renewable energy investments and ensure fairness in the energy market. Legislative reforms are essential to ensure the proper functioning of the RES and electricity market, including institutional protection of self-consumption.

At the same time, grid saturation is emerging as a critical driver of curtailments. Recent sunny weather has worsened the situation, while the EAC’s infrastructure currently has limited energy absorption capabilities. This year’s PV curtailments are expected to exceed those recorded in 2024. To address this, authorities are examining the expansion of storage infrastructure in solar parks and substations to increase grid flexibility and alleviate system stress.

 

(3) The Growing Role of Energy Storage and Load Shifting

Energy storage is becoming a necessary complement to RES, allowing for the absorption and use of generated power at times when direct consumption is not possible. The Ministry of Energy has granted an extension and introduced new facilitations for storage and RES systems, as part of its broader effort to stabilize the grid. At the same time, a special ad hoc working group has been formed by the Ministry and ETEK to propose measures aimed at shifting energy demand during critical hours. A working group will examine ways to reduce pressure on the system during peak hours by optimizing consumption patterns and renewable energy usage.

 

(4) Infrastructure Developments and Smart Metering

Upgrading the grid is essential for supporting the transition to a more sustainable energy system. The Electricity Authority of Cyprus (EAC) is steadily rolling out smart meters in homes and businesses. EAC continues the large-scale installation of smart meters across Cyprus, aiming to provide better visibility and control over energy usage. You can find more information in our relevant article that we published on 27/01/2025 (LINK).

In parallel, the issue of ripple control signals for production curtailment has raised concern among industry professionals. The current single-signal system used by the TSO and DSO (EAC) disables all installations — even those equipped with storage — from operating autonomously when curtailed.

“At present, the TSO (via the DSO) uses a single ripple control signal to cut production. No installation — even with storage — can operate independently, as the system does not allow differentiation.”
— Excerpt from our letter sent to the Association of Electr. Eng. (Mar.2025)

Upgrading this system would allow for local energy consumption even during curtailments, minimizing losses and protecting investments in storage and renewables. Stakeholders are in communication with the Ministry of Energy, ETEK and the System Operator to address the issue and developments are expected soon.

 

(5) Fire Safety and Underground Cabling: Proactive Prevention Ahead of Summer

The increasing risk of wildfires across Cyprus has led the authorities to implement preventive infrastructure measures. A key initiative by EAC is the undergrounding of overhead power lines in high-risk areas. EAC has begun underground cabling in forested and semi-mountainous areas to reduce the risk of wildfires, especially during the summer. Initial works target the most critical zones.  This effort not only enhances safety but also improves the reliability of power supply and the aesthetics of the built environment.

 

(6) Self-Consumption in the Spotlight: Legal Frameworks and Energy Autonomy

As buildings increasingly rely on photovoltaics and storage systems, self-consumption has become a foundational principle of the energy transition. RES companies are urging the government to safeguard self-consumption rights, as they are key to investor confidence and the viability of clean energy solutions. Integrating self-consumption into Cyprus’ legal and regulatory framework is not just a matter of consumer rights — it is a crucial component of grid stability and efficient national energy planning.

 

(7) The Avalanche Design + Engineering Perspective

At Avalanche Design + Engineering, we see the energy transition not only as a necessity, but as an opportunity — for sustainable growth, innovation and social responsibility. We closely follow regulatory, technical and business developments and will document all developments in this changing energy reality of Cyprus.